Ο όρος τραυματική βλάβη εγκεφάλου (Traumatic Brain Injury), ή στην καθομιλουμένη κρανιοεγκεφαλική κάκωση, καλύπτει ένα φάσμα καταστάσεων που διαφέρουν ανάλογα με την βαρύτητα της κάκωσης
και την κλινική εικόνα, τον μηχανισμό και το σημείο του εγκεφάλου που υπέστη την ενέργεια της πρόσκρουσης.
Η σημαντικότερη κλίμακα για την βαρύτητα της νευρολογικής κατάστασης μετά από τραύμα είναι η Κλίμακα Κώματος Γλασκόβης (Glascow Coma Scale). Η κλίμακα Γλασκώβης περιγράφει το επίπεδο συνείδησης αξιολογώντας το άνοιγμα των οφθαλμών, την ικανότητα εκφοράς λόγου και την ικανότητα εκτέλεσης εντολών και καλύπτει το φάσμα της κάκωσης από το φυσιολογικό μέχρι την κατάσταση του κώματος.
Με βάση την κλίμακα Γλασκώβης, η τραυματική βλάβη εγκεφάλου ταξινομείται σε :
Ελαφριά(GCS 14-15): υπάρχει προσωρινή απώλεια συνείδησης, αμνησία ή διαταραχή του επιπέδου συνείδησης (σύγχυση, υπνηλία)
Μέτρια (GCS 9-13): υπάρχει σημαντική διαταραχή του επιπέδου συνείδησης
Βαριά (GCS 3-8): ο ασθενής είναι σε κώμα
Η διάσειση είναι μέρος της ελαφριάς κάκωσης κεφαλής. Σημαίνει ότι υπάρχει μετατραυματική αμνησία, αποπροσανατολισμός, βραδύτητα, αστάθεια, ενώ οι απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου είναι φυσιολογικές.
Μετά από μία κάκωση κεφαλής είναι δυνατόν να αιμορραγήσουν διάφορες ενδοκρανιακές δομές. Το αιμάτωμα που σχηματίζεται λαμβάνει το όνομά του ανάλογα με την ανατομική του εντόπιση, έχει χαρακτηριστική εικόνα και συνδέεται άμεσα με συγκεκριμένες βλάβες :
- Επισκληρίδιο: η συλλογή αίματος βρίσκεται ανάμεσα στο κρανίο και τη σκληρά μήνιγγα
- Υποσκληρίδιο: η συλλογή αίματος βρίσκεται ανάμεσα στη σκληρά μήνιγγα και την αραχνοειδή
- Υπαραχνοειδής αιμορραγία: η αιμορραγία βρίσκεται εντός του υπαραχνοειδούς χώρου
- Ενδοπαραγχυματικό αιμάτωμα ή θλάσεις: η αιμορραγία βρίσκεται εντός του εγκεφαλικού παρεγχύματος
- Ενδοκοιλιακή αιμορραγία: η αιμορραγία εντοπίζεται στις κοιλίες.
Το κάταγμα κρανίου επίσης μπορεί να κατηγοριοποιηθεί ως εξής:
- Ανοιχτό ή κλειστό
- Γραμμοειδές ή αστεροειδές
- Εμπιεσματικό ή μη
Εγκεφαλικό οίδημα.
Αντιμετώπιση.
Η αντιμετώπιση του τραυματία ξεκινά στο πεδίο και συνεχίζει στο τμήμα επειγόντων. Η διάγνωση των κακώσεων και η άμεση αν και προσωρινή αντιμετώπισή τους στηρίζεται στο πρωτόκολλο του ATLS, του οποίου η σημαντικότερη συνεισφορά είναι η ιεράρχηση των πάσχοντων συστημάτων, που με τη σειρά είναι ο αεραγωγός, η αναπνοή, το κυκλοφορικό και το νευρικό σύστημα.
Αφού ο τραυματίας σταθεροποιηθεί για να μεταφερθεί, γίνεται ο δευτερογενής και τριτογενής έλεγχος στο Τμήμα Επειγόντων, όπου γίνεται λεπτομερής κλινική εξέταση και με τη χρήση απεικονιστικών μεθόδων εξακριβώνεται η κατάσταση όλων των συστημάτων.
Στην περίπτωση όπου χρειάζεται χειρουργική επέμβαση, είναι ύψιστης σημασίας η συνεννόηση μεταξύ των ειδικοτήτων για την προτεραιότητα των ιατρικών πράξεων που θα λάβουν χώρα και την μέριμνα για όλα τα άλλα συστήματα ενώ γίνεται η εγχείρηση.
Η Μονάδα Εντατικής Θεραπείας είναι το τελικό καταληκτικό στάδιο στις περισσότερες περιπτώσεις.
Στην περίπτωση της νευροχειρουργικής, υπάρχουν πολλές επιπλοκές που μπορεί να συμβούν τις επόμενες μέρες μετά από το αρχικό τραύμα, ενδεικτικά αναφέρονται:
- Υπονατριαιμία
- Επιληψία
- Υδροκεφαλία
- Μηνιγγίτιδα
- Χρόνιο υποσκληρίδιο αιμάτωμα ή ύγρωμα
- Διαχωριστικό ανεύρυσμα, θρομβοεμβολικό επεισόδιο
- Εγκεφαλική ατροφία
Τραύμα εγκεφάλου
