Η Επιληψία είναι μία χρόνια ασθένεια του εγκεφάλου που χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζoυσες κρίσεις (seizures), δηλαδή σύντομα επεισόδια ακούσιων κινήσεων που αφορούν όλο ή μέρος του σώματος και μπορεί να συνοδεύονται από απώλεια ή διαταραχή του επιπέδου συνείδησης.
Μία επιληπτική κρίση από μόνη της δεν στοιχειοθετεί επιληπτική νόσο. Η επιληψία ορίζεται ως δύο ή περισσότερες κρίσεις με απόσταση άνω των 24 ωρών, χωρίς να έχει υπάρξει προκλητικός μηχανισμός. Φαρμακοανθεκτική επιληψία ορίζεται ως η επιμονή των επιληπτικών κρίσεων παρά τη δοκιμή τουλάχιστον δύο αντιεπιληπτικών φαρμάκων, κατάλληλα επιλεγμένων για τον ιδιαίτερο τύπο επιληψίας.
Στις περιπτώσεις φαρμακοανθεκτικής Επιληψίας, μετά από τον κατάλληλο προεγχειρητικό έλεγχο, μπορεί να τεθεί η ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση.
Η ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση της έσω κροταφικής σκλήρυνσης απαιτεί τη συμφωνία των απεικονιστικών δεδομένων, των ηλεκτροεγκεφαλογραφικών καταγραφών και του νευροψυχολογικού ελέγχου ώστε, αφενός να καταστεί ασφαλής η επέμβαση για τη διατήρηση της ήδη υπάρχουσας μνήμης, αφετέρου να υπάρχει εγγύηση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των κρίσεων.
Η διερεύνηση της επιληψίας απαιτεί συχνά εκτενή έλεγχο, ειδικά στις περιπτώσεις όπου η εστία αναζητείται εκτός του κροταφικού λοβού.
Η πρώτη φάση εξετάσεων είναι μη παρεμβατική και, ενδεικτικά, περιλαμβάνει
- Ιστορικό και φυσική εξέταση
- Νευροψυχολογικός έλεγχος
- Βίντεο- ηλεκτροεγκεφαλογραφία (video-EEG)
- Μαγνητική τομογραφία, Λειτουργική Μαγνητική Τομογραφία, Τομογραφία εκπομπής φωτονίων SPECT, Τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων PET, μαγνητοεγκεφαλογραφία MEG
Η δεύτερη φάση εξετάσεων είναι παρεμβατική και περιλαμβάνει
- Ενδοκαρωτιδική έγχυση αμοβαρβυτάλης (Wada test)
- Επεμβατικό ηλεκτροεγκεφαλογράφημα
- Εν τω βάθει στερεοεγκεφαλογραφία
Διεγχειρητικά σε επιλεγμένες περιπτώσεις επιληψίας πραγματοποιούνται
- Διεγχειρητικό ηλεκτροφλοιογράφημα
- Εγκεφαλική χαρτογράφηση
Η επιτυχία της επέμβασης εξαρτάται από την ανατομική τοποθεσία της επιληπτογόνου ζώνης και την ύπαρξη δομικής βλάβης ή όχι. Μικρότερη επιτυχία έχει η εξωκροταφική επιληψία και η αδυναμία εκτομής της επιληπτογόνου ζώνης. Σε αυτές τις περιπτώσεις ενδείκνυται η προσθήκη επιπλέον αντιεπιληπτικών φαρμάκων, η τοποθέτηση νευροδιεγέρτη πνευμονογαστρικού νεύρου ή εν τω βάθει διέγερση εγκεφάλου.
Η χειρουργική της επιληψίας κατατάσσεται πολύ αδρά στις εξής κατηγορίες:
- Επεμβάσεις εκτομής, όπου αφαιρείται χειρουργικά η εστία των κρίσεων και ο πέριξ παθολογικός εγκεφαλικός ιστός
- Επεμβάσεις αποσύνδεσης, όπου διακόπτονται οι νευρωνικές οδοί που συμμετέχουν στην εξάπλωση της κρίσης
- Τοποθέτηση διεγέρτη πνευμονογαστρικού νεύρου, όπου επιτυγχάνεται σημαντική μείωση της έντασης και συχνότητας των κρίσεων χάρη στη διέγερση του αυτόνομου νευρικού συστήματος
- Στερεοτακτική τοποθέτηση ηλεκτροδίων (Deep Brain Stimulation)
- Στερεοτακτική ακτινοχειρουργική.
Η εκλεκτική αμυγδαλοϊπποκαμπεκτομή είναι μία εξειδικευμένη νευροχειρουργική επέμβαση για επιληψία στον κροταφικό λοβό. Η ειδική ένδειξη για αυτή την επέμβαση είναι η έσω κροταφική σκλήρυνση που αποτελεί μία ιδιαίτερη μορφή εκφυλισμού του ιπποκάμπου, δηλαδή του νευρωνικού σχηματισμού που εμπλέκεται στο κύκλωμα της μνήμης. Η έσω κροταφική σκλήρυνση προκαλεί μία μορφή επιληψίας με ιδιαίτερα συμπτώματα, που αναγνωρίζονται κατά τη νευρολογική εξέταση και το ιστορικό από τον ασθενή και το περιβάλλον που έχει παραστεί στις κρίσεις. Οι προϋποθέσεις για την επιτυχία αυτής της επέμβαση, εκτός φυσικά της μικροχειρουργικής τεχνικής, είναι κυρίως ο πλήρης προεγχειρητικός έλεγχος και η συμφωνία των δεδομένων από τις εξετάσεις που αναφέρθηκαν προηγουμένως.
Άλλες μορφές επιληψίας που μπορεί να είναι δεκτικές σε χειρουργική επέμβαση έχουν ως αίτιο δομικές βλάβες που παράγουν επιληπτικές κρίσεις ως κύριο σύμπτωμα. Σε αυτές συγκαταλέγονται όγκοι που κατά τα άλλα είναι καλοήθεις όπως γαγγλιογλοιώματα και DNET (δυσεμβρυοπλαστικοί νευροεπιθηλιακοί όγκοι), αγγειακές δυσπλασίες όπως οι αρτηριοφλεβώδεις δυσπλασίες (AVM) και τα σηραγγώδη αγγειώματα αλλά και συγγενείς διαταραχές της αρχιτεκτονικής του φλοιού, όπως οι εστιακές φλοϊικές δυσπλασίες (FCD).
