Αποσυμπίεση

Η στένωση του σπονδυλικού σωλήνα οφείλεται σε πάχυνση των χόνδρων, συνδέσμων και αρθρικών επιφανειών. Συμβαίνει ως μία χρόνια προσπάθεια του σώματος να αντισταθμίσει την μυική αδυναμία, τον πόνο, τον σπασμό, την καταπόνηση από την εργασία ή την κακή στάση σώματος.

 Η διαδικασία αυτή συνεχίζεται επί σειρά ετών, μέχρι που πιέζονται οι νευρικές δομές και τότε αρχίζουν τα νευρολογικά συμπτώματα, ενώ τα μυοσκελετικά συμπτώματα που υπήρχαν εξαρχής παραμένουν ή δεν είναι πια τόσο εμφανή.

Η στένωση μπορεί επίσης να προκληθεί από παθολογική μετατόπιση των σπονδύλων, που ονομάζεται σπονδυλολίσθηση, ή από άλλες παθολογικές καταστάσεις όπως η συνοβιακή κύστη.

Στένωση με τα συνεπακόλουθα συμπτώματα μπορεί να προκαλέσει κάθε παθολογική εξεργασία της σπονδυλικής στήλης, όπως όγκος, αιμάτωμα, κάταγμα, όμως σε αυτό το κεφάλαιο αναφερόμαστε μόνο στις εκφυλιστικές αλλοιώσεις.

Τα συμπώματα της στένωσης ποικίλουν ανάλογα με το ύψος της σπονδυλικής στήλης ενώ αρκετές είναι οι περιπτώσεις όπου συνυπάρχουν προβλήματα σε περισσότερα του ενός επίπεδα.

Η οσφυική στένωση προκαλεί πόνο, βάρος, αδυναμία ή μούδιασμα στα πόδια που γίνονται αισθητά κατά τη βάδιση και σταδιακά μειώνουν την απόσταση που μπορεί που μπορεί κανείς να περπατήσει. Μπορεί να συνοδεύεται ή να προεξάρχει ο πόνος στη μέση ή, σπανίως, άλλα συμπτώματα από το ουρογεννητικό σύστημα. Η όλη κατάσταση καλείται νευρογενής χωλότητα, διότι αφενός μοιάζει, αφετέρου οφείλει να διακρίνεται από την διαλείπουσα χωλότητα που συναντάται σε αγγειακές παθήσεις των κάτω άκρων. Σε καμία περίπτωση δεν εξαντλείται εδώ η συμπτωματολογία, απλά δίνονται κάποιες γενικού τύπου πληροφορίες που καλό θα είναι να συζητηθούν με τον κλινικό γιατρό ώστε να μην προκύψει παρερμηνεία των συμπτωμάτων. 

Η αυχενική στένωση θα παράγει ένα σύνδρομο που ονομάζεται μυελοπάθεια,  αφορά τα χέρια και τα πόδια με ειδικού τύπου αδυναμία, υπαισθησία (μουδιάσματα), αστάθεια, πόνο και ανάδυση παθολογικών αντανακλαστικών.

Η θωρακική στένωση φείδεται των άνω άκρων αλλά παράγει παρόμοια συμπτώματα από το ύψος της βλάβης και κάτω.

Η στένωση του σπονδυλικού σωλήνα είναι μια απεικονιστική διάγνωση που χρειάζεται αντιμετώπιση όταν συνοδεύεται από την αντίστοιχη κλινική εικόνα. Κανείς αποφασίζει την επέμβαση όταν η κινητικότητα είναι σημαντικά περιορισμένη και επίκειται παράλυση, η ποιότητα ζωής έχει εκπέσει δραματικά, όταν εξαρτάται από την οικογένεια για όλες τις απλές καθημερινές ανάγκες ή ο πόνος είναι δυσβάστακτος. Επηρεάζονται γυναίκες και άντρες το ίδιο συχνά. Συνήθως αυτό το πρόβλημα συμβαίνει από τη μέση ηλικία και μετά, οπότε ενώ κανείς έχει σημαντικές υποχρεώσεις, όνειρα και σχέδια, καταλήγει να απορεί αν θα περάσει έτσι όλη την υπόλοιπη ζωή. Όμως δε χρειάζεται ανησυχία γιατί πρόκειται για μία καλοήθη κατάσταση που αντιμετωπίζεται με ασφάλεια και προσφέρει θεαματική και διαρκή βελτίωση.

Η τομή του δέρματος, ο χρόνος του χειρουργείου, ο πόνος, η ανάρρωση κλπ που είναι εύλογες και συχνές απορίες των ασθενών, εξαρτώνται από την κάθε ιδιαίτερη περίπτωση και απαιτούν εξατομικευμένη απάντηση. Η απλή αποσυμπίεση γίνεται με τη χρήση του νευροχειρουργικού μικροσκοπίου, ώστε να υπάρχει άμεση επισκόπηση των νευρικών δομών κατά την προσπέλαση και αποκόλλησή τους από τις γειτονικές δομές. Δεν διαταρράσονται οι μυικές και οστικές δομές που συμβάλλουν στην σταθερότητα της σπονδυλικής στήλης για αυτό και δεν χρειάζεται σπονδυλοδεσία.

Ανεξαρτήτως της τεχνικής που χρησιμοποιείται, οι παρακάτω είναι οι συνήθεις όροι που περιγράφουν το χειρουργικό αποτέλεσμα.

Θυριδοποίηση (fenestration): μονόπλευρη αφαίρεση του μικρότερου δυνατού τμήματος του πετάλου (lamina), του ωχρού συνδέσμου (ligamentum flavum) και της ζυγοαποφυσιακής άρθρωσης (facet or zygapophyseal or apophyseal joints) για την αποσυμπίεση της νευρικής ρίζας, από πίεση που βρίσκεται συνήθως στην περιοχή του πλάγιου κολπώματος (lateral recess)

Διαμεσοτόξιος αποσυμπίεση (inter-segmental decompression): αμφοτερόπλευρη αφαίρεση του ωχρού συνδέσμου, αμφοτερόπλευρη μερική αφαίρεση του άνω και κάτω πετάλου και της ακανθώδους αποφύσεως (spinal process)

Ημιπεταλεκτομή: μονόπλευρη αφαίρεση του πετάλου και των συναφών δομών

Πεταλεκτομή: πλήρης αφαίρεση του πετάλου, πρακτικά αποσυμπίεση δύο διαστημάτων

Επαναλαμβάνεται ότι σε όλες αυτές τις περιπτώσεις δεν διακυβεύεται η σταθερότητα της σπονδυλικής στήλης λόγω διατήρησης του λειτουργικού μέρους των ζυγοαποφυσιακών αρθρώσεων και των μυών που τις στηρίζουν.

Η φυσιοθεραπεία είναι η πρώτη γραμμή άμυνας, ειδικά όταν τα συμπτώματα εμφανίζουν εξάρσεις και υφέσεις, δηλαδή στα πρώιμα στάδια της νόσου. Υπάρχουν πολλές άλλες τεχνικές που σε συνδυασμό με φυσιοθεραπεία ή μόνες είναι πολύ αποτελεσματικές και απομακρύνουν το ενδεχόμενο χειρουργείου. Το πιλάτες και η κολύμβηση είναι ευρέως αποδεκτές λύσεις αρκεί να μην υποκρύπτεται κάποια παθολογία που εξελίσσεται λανθάνουσα, για αυτό και χρειάζεται γνώμη γιατρού όταν τα συμπτώματα υπερβούν τις λίγες εβδομάδες σε διάρκεια. Η χρήση αναλγητικών και αντιφλεγμονωδών έχει θέσει όταν προεξάρχουν τα μυοσκελετικά συμπτώματα. Όταν αρχίσει να εγκαθίσταται η νευρολογική σημειολογία και δυσχεραίνει όχι μόνο την κινητικότητα αλλά ακόμα και την απόπειρα φυσιοθεραπείας, τότε η χειρουργική αντιμετώπιση χρειάζεται να ληφθεί σοβαρά υπόψιν ως οριστική λύση του προβλήματος.

Συνήθως ο ασθενής έρχεται στον νευροχειρουργό έχοντας ήδη κάνει μαγνητική τομογραφία, όμως ο γιατρός μπορεί να ζητήσει επιπλέον εξετάσεις, όπως αξονική τομογραφία ή απλή ακτινογραφία για να συμπληρώσει την εικόνα. Κάποιες φορές, μπορεί ολόκληρη η αρχική διάγνωση να χρειάζεται να κατευθυνθεί διαφορετικά, ή να συνυπάρχει άλλη παθολογία που δεν έχει διερευνηθεί επαρκώς. 

Η στένωση του σπονδυλικού σωλήνα μπορεί να υπάρχει μόνη ή να συνυπάρχει με πλειάδα άλλων καταστάσεων της σπονδυλικής στήλης, με την κήλη δίσκου και την σπονδυλολίσθηση να είναι οι πιο συχνές. Έτσι, κάποιες φορές συνδυάζεται με άλλες επεμβάσεις, όπως η μικροδισκεκτομή ή η σπονδυλοδεσία. Η ελάχιστα παρεμβατική χειρουργική (Minimally Invasive Spine Surgery) έχει θέση όταν η στένωση είναι εντοπισμένη. Η σπονδυλοδεσία (Spinal Fusion) έχει ένδειξη όταν συνυπάρχει αστάθεια στη σπονδυλική στήλη, συνήθως με τη μορφή της σπονδυλολίσθησης.