Ο διεγέρτης νωτιαίου μυελού (Spinal Cord Stimulator, SCS) είναι μία συσκευή που μεταφέρει ηλεκτρικά σήματα στον νωτιαίο μυελό με σκοπό την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου. Αποτελείται από δύο τμήματα, το ηλεκτρόδιο που τοποθετείται πλησίον του ΝΜ και τη γεννήτρια παραγωγής παλμών που τοποθετείται σε κατάλληλο σημείο κάτω από το δέρμα. Τα δύο τμήματα συνδέονται μεταξύ τους κάτω από το δέρμα και η γεννήτρια επικοινωνεί με εξωτερικό πομπό όταν χρειάζεται ρύθμιση της λειτουργίας της.
Για την τοποθέτηση διεγέρτη οφείλουν να πληρούνται οι κάτωθι προϋποθέσεις
- Υπάρχει καλά καθορισμένος πόνος ως προς τα χαρακτηριστικά του, τη θέση του, την αιτία και τη χρονικότητα των συμπτωμάτων
- Έχουν δοκιμαστεί και αποτύχει φάρμακα που έχουν χορηγηθεί για την αντιμετώπιση του πόνου. Έχει αποτύχει η φυσιοθεραπεία ή φαίνεται ότι βοηθάει αλλά ο πόνος δεν επιτρέπει να γίνει αποτελεσματικά.
- Έχει αντιμετωπιστεί το αρχικό αίτιο πρόκλησης πόνου ή αποδεδειγμένα δεν υπάρχει περαιτέρω θεραπεία.
- Υπάρχει άψογη συνεργασία γιατρού-ασθενούς-περιβάλλοντος και οι προσδοκίες δεν υπερβαίνουν το εφικτό. Ο χρόνιος πόνος έχει καταστροφικές επιπτώσεις στην υπόλοιπη σωματική κατάσταση του ατόμου, στην κοινωνική του ζωή, στο επάγγελμα και στην ψυχολογική του κατάσταση. Είναι απαραίτητο κανείς να μπορεί να απομονώσει το αρχικό πρόβλημα από τις επιπτώσεις του, ώστε να εκμεταλευτεί τη θεραπεία για την πρόοδο της ζωής του ακόμα και αν τα πράγματα δεν μπορούν να επανέλθουν πλήρως στην πρότερή τους κατάσταση.
Με βάση διεθνείς μελέτες (evidence based medicine), o διεγέρτης νωτιαίου μυελού έχει αποδεδειγμένη επιτυχία στις κάτωθι παθήσεις:
Το σύνδρομο σύνθετου περιοχικού πόνου, παλαιότερα αντανακλαστική συμπαθητική αλγοδυστροφία (complex pain regional syndrome, Sudeck atrophy, reflex sympathetic dystrophy). Διακρίνεται σε τύπου 1 όπου δεν υπάρχει στο ιστορικό ή στις εξετάσεις μία αναγνωρίσιμη βλάβη νεύρου και σε τύπου 2 όπου η βλάβη νεύρου είναι σαφής από την αρχή του προβλήματος. Κάποια από τα συμπτώματα είναι
Αισθητικά: πόνος αισθητός ως κάψιμο (καυσαλγία), υπεραλγησία (δυσανάλογος πόνος στο αλγεινό ερέθισμα), αλλοδυνία (πόνος από μη επώδυνο ερέθισμα) που συνιστούν τον νευροπαθητικό πόνο
Κινητικά: μειώση εύρους κίνησης, αδυναμία, τρόμος, δυσκαμψία, δυστονία, σπασμοί, ατροφία μυών
Αυτόνομο: οίδημα, αλλαγή χρώματος και θερμοκρασίας στο δέρμα, διαταραχή της εφίδρωσης
Τροφικές αλλαγές στο δέρμα: λέπτυνση, ξηρότητα, ρυτίδωση ή υαλοειδής υφή, έλκη, προδιάθεση σε λοιμώξεις. Εύθρυπτα και παραμορφωμένα νύχια. Λέπτυνση και πτώση τριχών.
Το σύνδρομο χρόνιου πόνου μετά από εγχείρηση στη σπονδυλική στήλη. Η ένδειξη για τοποθέτηση διεγέρτη νωτιαίου μυελού τίθεται εφόσον έχει αντιμετωπισθεί το δομικό πρόβλημα που ασκεί πίεση στις νευρικές δομές και προκαλεί τον αρχικό πόνο (στένωση, αστάθεια, κάκωση, όγκος κλπ) αλλά παραμένει χρόνιος νευροπαθητικός πόνος από μόνιμη βλάβη του νευρικού ιστού.
Υπάρχουν και άλλες παθήσεις όπου ο διεγέρτης ΝΜ βρίσκει έδαφος, όπως η κάκωση ΝΜ, κάποιοι όγκοι, ενώ σε πειραματικό επίπεδο βρίσκονται πρωτοποριακές έρευνες, όπως έρευνα για τη στηθάγχη.
Η επέμβαση συνήθως περιλαμβάνει δύο στάδια. Στο πρώτο στάδιο γίνεται η εμφύτευση του ηλεκτροδίου με τοπική αναισθησία και ταυτόχρονα ελέγχεται η ακρίβεια της τοποθέτησης με χαρτογράφηση της περιοχής του πόνου και νευρολογική εξέταση του/της ασθενούς. Στο δεύτερο στάδιο εμφυτεύεται η γεννήτρια και γίνονται οι απαραίτητες συνδέσεις και έλεγχοι, που είναι καθαρά τεχνικό σκέλος. Μεταξύ των δύο σταδίων, το ηλεκτρόδιο τροφοδοτείται με ρεύμα από εξωτερική γεννήτρια που προσομοιάζει το αποτέλεσμα της μόνιμης γεννήτρια, ώστε να υπάρξει θεραπευτικό αποτέλεσμα με διάρκεια. Δίνεται επαρκής χρόνος 7-10 ημερών στον/στην ασθενή να αντιληφθεί τη διαφορά στα επίπεδα πόνου, από το οποίο κρίνεται η μετάβαση στο δεύτερο στάδιο.
Ο διεγέρτης νωτιαίου μυελού δεν πρέπει να συγχέεται με τον διεγέρτη περιφερικού νεύρου (peripheral nerve stimulation) ή τον διεγέρτη περιφερικού νευρικού πεδίου (peripheral nerve field stimulation), που έχουν άλλες χρήσεις, τοποθετούνται σε άλλες περιοχές και ενδείκνυνται για άλλες παθήσεις.
Ανάλογα με την αρχική πάθηση, τον χαρακτήρα και τη θέση του πόνου, την ανατομία της περιοχής και τις συνήθειες του/της ασθενούς, υπάρχουν διαφορετικές επιλογές για τον τύπο του ηλεκτροδίου αλλά και τη γεννήτρια. Η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο αν προσαρμοστεί σε αυτόν, παρά το αντίστροφο.
Η νευροτροποποίηση με διεγέρτη νωτιαίου μυελού προσφέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα όταν τοποθετηθεί με τις κατάλληλες ενδείξεις και τεχνική. Ο κ Μπουρλογιάννης έχει σημαντική εμπειρία από το κέντρο του Λονδίνου όπου εκπαιδεύτηκε και εργάστηκε ως Consultant in Functional Neurosurgery. Συμμετείχε στη διαλογή των ασθενών μέσα από ταχτικές επιτροπές πολλαπλών ειδικοτήτων (multidisciplinary team) όπου η έγκριση του νευροδιεγέρτη απαιτούσε τη σύμφωνη γνώμη νευροχειρουργού, ιατρού πόνου (αναισθησιολόγου), νευροψυχολόγου και προφανώς σε συμφωνία με τα NHS guidelines.
